هایاستان زیبا در دل قفقاز

سحرگاه با شور و شعف اعجاب انگیزی به سمت ترمینال غرب (آزادی) رفتم. اینبار قرار بود قدم در ورطه بلند والای سرزمین قفقاز شوم.  در ابتدا باید از اسم این منطقه این روایت را آغاز کنم. این منطقه در مرز اروپای شرقی و آسیای غربی و در بین دریای سیاه و خزر واقع شده است. کشور های آذربایجان، ارمنستان و گرجستان و بخش هایی از ایران و روسیه و حتی ترکیه در این منطقه واقع شده اند. قفقاز به دو بخش مالی شمالی و جنوبی تقسیم شده است و قسمت شمالی در روسیه و مناطق خودمختار مختلفی واقع شده و بخش جنوبی هم در کشور هایی که نام بردیم. این قسمت را در مورد معنای نام قفقاز نقل می کنم :

(( ایزیدور سویل (حدود سال ۶۲۵ میلادی) نیز می‌گوید که نام قفقاز به معنای سفیدی درخشان شبیه برف است:

بنابراین، به سمت شرق، جایی که [کوه] به ارتفاعات بیشتری می‌رسد، به دلیل سفیدی برفش، قفقاز نامیده می‌شود، چرا که در یک زبان شرقی، "کاوکاسوس"* به معنای «سفید» است، یعنی سفیدی درخشان با پوشش ضخیم برف. به همین دلیل اسکیت‌هایی که در کنار این رشته کوه زندگی می‌کنند، آن را "کروآکاسیم" می‌نامند، چون در میان آنان سفیدی یا برف، "کاسیم" خوانده می‌شود. رشته کوه تاروس نیز توسط برخی قفقاز خوانده می‌شود )).

گروه های قومی اصلی ساکن در این منطقه شامل قفقازی، هندواروپایی، و ترک‌تبار ها هستند بنابراین بیایید به ادامه سفرنامه برسیم.

 

اطلاعاتی در مورد کشور ارمنستان

* ارمنستان کشوری است در منطقه قفقاز جنوبی با پایتختی ایروان. این کشور از شمال با گرجستان، از شرق با آذربایجان، از جنوب با ایران و نخجوان و از غرب با ترکیه هم مرز است. ارمنستان یک کشور محصور در خشکی با طبیعتی کوهستانی و تاریخ غنی است. 

* پایتخت: ایروان/ زبان رسمی: ارمنی/  واحد پول: درام ارمنستان/ دین: مسیحیت (اولین کشوری که مسیحیت را به عنوان دین رسمی پذیرفت)/  جمعیت: حدود 3 میلیون نفر/  آب و هوا: آب و هوای ارمنستان کوهستانی و نیمه خشک است / تابستان ها گرم و خشک و زمستان ها سرد و برفی است. 

* ارمنستان کشوری باستانی و غنی از فرهنگ و هنر است.آداب و رسوم خاصی در این کشور وجود دارد که از جمله آنها می توان به برگزاری مراسم و جشن های مذهبی، پخت شیرینی های سنتی و اجرای موسیقی و رقص های محلی اشاره کرد.مردم ارمنستان به مهمان نوازی و خونگرمی مشهور هستند.   

* ارمنستان دارای اقتصادی در حال توسعه است.بخش های مهم اقتصادی این کشور شامل صنعت، کشاورزی و گردشگری است.تولید و صادرات الماس و سنگ های قیمتی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. 

* این کشور به دلیل داشتن کوه های بلند و دریاچه های زیبا، مقصدی محبوب برای کوهنوردی و طبیعت گردی است.  ارمنستان از نظر تاریخی و فرهنگی غنی است و جاذبه های تاریخی و باستانی زیادی دارد.  غذاهای ارمنی از تنوع زیادی برخوردارند و طعم های منحصر به فردی دارند (غذاهایی بسیار نزدیک به ذائقه ما).

* در سال 2024، تعداد گردشگران بازدیدکننده با تور ارمنستان از این کشور به ۲,۲۰۸,۱۷۹ نفر رسید طبق گزارش خبرگزاری دولتی Armenpress. این رقم نشان‌دهنده افزایش 4.6 درصدی نسبت به سال قبل است. در سال 2022، نزدیک به 1.67 میلیون گردشگر از ارمنستان بازدید کردند که بیشتر آنها از کشورهای روسیه، گرجستان و ایران بودند. 

* اتباع ایرانی برای سفر به ارمنستان نیاز به دریافت ویزا ندارند و می توانند تا 90 روز بدون ویزا در این کشور اقامت داشته باشند.

* ارمنستان دارای دو فرودگاه بین المللی و چندین فرودگاه کوچکتر است. فرودگاه بین‌المللی زوارتنوتس (EVN) در ایروان اصلی‌ترین فرودگاه کشور و دروازه اصلی ورود و خروج به ارمنستان است. فرودگاه شیراک (LWN) در گیومری نیز یک فرودگاه بین‌المللی دیگر است که عمدتاً برای پروازهای داخلی و برخی پروازهای بین‌المللی محدود استفاده می‌شود.

* مرز ایران و ارمنستان تنها از طریق یک گذرگاه زمینی به نام نوردوز در شهرستان جلفا در استان آذربایجان شرقی امکان‌پذیر است. این مرز 44 کیلومتر طول دارد و تنها نقطه مرزی زمینی بین دو کشور است. در سمت ارمنستانی این مرز، شهر مغری قرار دارد. 

* زمان رسیدن اتوبوس از ایران به ارمنستان به مبدأ حرکت و شرایط جاده بستگی دارد. به طور کلی، سفر از تهران تا ایروان با اتوبوس حدود 24 ساعت طول می‌کشد. از تبریز، این سفر معمولاً کمتر است اما بیشتر تاخیر و توقف در بازرسی مرز است که بسته به زمان و حجم مسافران است که معمولا بین 4 تا 8 ساعت یا حتی بیشتر زمان لازم دارد.

* ارمنستان شهرهای متعددی دارد که هر کدام جاذبه‌های گردشگری خاص خود را دارند. مهمترین شهرهای توریستی ارمنستان عبارتند از: ایروان (پایتخت)، گیومری، وانادزور، و واغارشاپات. همچنین شهرهای دیگری مانند سوان، تساغکادزور، جرموک، و گوریس نیز از مقاصد محبوب گردشگران هستند.  ایروان: پایتخت ارمنستان و بزرگترین شهر این کشور است. ایروان به عنوان یک مرکز فرهنگی، تاریخی و اقتصادی با جاذبه‌های فراوانی مانند میدان جمهوری، موزه ماتناداران، و کاسکاد شناخته می‌شود.  گیومری: دومین شهر بزرگ ارمنستان است که به دلیل معماری خاص و بافت تاریخی‌اش به شهر سیاه معروف است.  وانادزور: سومین شهر بزرگ ارمنستان است که به دلیل موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در مسیرهای مهم به دروازه گرجستان نیز معروف است.  واغارشاپات: این شهر به خاطر وجود کلیساهای تاریخی و مذهبی مانند کلیسای جامع اچمیادزین و صومعه‌های باستانی، به عنوان یک شهر مقدس در ارمنستان شناخته می‌شود.  سوان: این شهر در نزدیکی دریاچه سوان واقع شده و به دلیل زیبایی‌های طبیعی و صومعه سواناوانک (Sevanavank) از مقاصد گردشگری محبوب است.  تساغکادزور: این شهر یک مقصد محبوب برای اسکی در زمستان و لذت بردن از مناظر طبیعی در تابستان است.  جرموک: این شهر به خاطر چشمه‌های آب گرم و خواص درمانی‌اش مشهور است.  گوریس: این شهر به دلیل معماری سنگی و غارهای طبیعی اطرافش مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد.  

* دانستن زبان انگلیسی در پایتخت کارآمد است اما در شهر های کوچک و روستاها و افراد میان سال و سالخورده زبان ارمنی و روسی کارآمد تر است.

 

 

دوشنبه

بلیط اتوبوس را از شرکت دیدار سیر گیتی تهیه کرده بودم که ساعت 10 صبح قرار بر حرکت داشتیم. در این ترمینال به مقاصدی به مانند کشور های ترکیه، عراق، گرجستان و ارمنستان به صورت زمینی به شهر های مختلف وجود دارد. طبق معمول این حرکت با کمی تاخیر همراه بود.

 

زمان طی کردن مسیر به صورت تقریبی حدودا 24 ساعت بود. (مثلا حرکت ساعت 10 صبح بود ساعت 10/11 به شهر ایروان می رسیدیم اما باید توقف ها مختلف و بازرسی مرزی هم در نظر می گرفتیم زیرا که تاثیر گذار بودند). خلاصه که به جاده زدیم و مشتاق برای رسیدن بودیم و لحظه ها و ثانیه ها را می شماردیم. به مناظر زیبا و کوه های اطراف جاده نگاه می کردم و سعی می کردم بر آن ها تمرکز کنم.

 

داخل اتوبوس افراد با اهداف و ذهنیت های مختلفی حضور داشتند و پس از هم صحبتی با آن ها کسب تجربه و ایجاد دوستی ها و گپ و گفت های جالبی را همراه خودشان داشتند؛ کارهای مربوط به سفارت، گردش و تفریح، ماه عسل، کسب و کار و... طبق پیشبینی هایی که داشتیم ماشین هم دچار مشکلی شده بود و سرعت ما را کند و توقف ها را چند برابر می کرد تا جایی که ساعت 9 شب بود اما ما هنوز در ترمینال مسافربری تبریز بودیم. بسیاری از مسافران تور ایروان کلافه و نگران شده بودند و من در ابتدا نیز چنین حالتی را داشتم اما سعی کردم خوشبین و باشم و همه چیز را به تقدیر بسپارم چون که در آن موقعیت کاری از دست من بر نمی آمد.

منتظر اتوبوس بودیم و مشغول گپ زدن با دوستان بودیم تا اوقاتمان را سپری کنیم و بیشتر آشنا بشیم و حالا که در حال نگارش این متن هستم با لبخند از آن دوران یاد می کنم و این را به یاد من می آندازد که سفر صرفا رسیدن به مقصد نیست و از تک تک لحظات باید لذت برد و تجربه کسب کرد.

 

من غروب خوابیده بودم تا شب هنگام که به مرز رسیدیم سرحال باشم و در نهایت پس از کش و قوس های فراوان به مرز رسیدیم. رود ارس مابین مرز ایران و ارمنستان بود و در عین حال در سمت چپ و راست مرز جمهوری آذربایجان و نخجوان بود. کوه های صخره ای شکل و تیز و بلند قامت در این منطقه خودنمایی می کردند. در نهایت پس از عبور از جاده های باریک و جاده ای تاریک و مشرف به رود ارس، ساعت 1 نیمه شب به مرز نوردوز رسیدیم.

 

شور و شوقی در همسفران به وجود آمده بود بنابراین بار ها و وسیله هایشان را حاضر کردند و پس از طی مراحل اداری و کنترل بار و پاسپورت مهر خروج زده شد و باید مسیری را به صورت پیاده طی می کردیم.

همزمان که از روی پلی طویل از رود ارس عبور می کردیم و کم کم پرچم های برافراشته ارمنستان را مشاهده می کردیم. سربازانی با لباس و چهره هایی متفاوت بودند. به سمت پاسگاه مرزی به راه افتادیم و برای مهر ورود آماده می شدیم. در نهایت نوبت به من رسید که با نفسی عمیق حرکت کردم؛ مکالمه بین ما

+ سلام

-سلام

+ این پاسپورت من است

- نام شما چیست؟ (سوالی عجیب از نظر من اما با خودم فکر کردم شاید منظور او نحوه تلفظ اسم بود)

+ .....

- آیا اهل پرشیا هستید؟ (سوالات تو مخی)

+ بعععلههه

- آیا توریست هستید؟

+ په نه په

 

صدای مهر زدن آمد و رسما وارد خاک ارمنستان شدم و هیجان اعجاب آوری درون تک تک ما به وجود آمد و حالا باید منتظر عبور و بازرسی اتوبوس بودیم تا عبور و شروع به حرکت کنیم.

* سفر زمینی به ارمنستان دارای چالش ها و سختی های بسیاری است بنابریان قبل از سفر تصمیم درست و منطقی برای خودتان داشته باشید. آیا زمان کافی؟ هزینه؟ تحمل و طاقت برای سفر طولانی را داریم؟

* بازرسی از اتوبوس و ماشین ها چندین ساعت معطلی را در مرز خواهد داشت. 

* ساعت کشور ارمنستان 30 دقیقه از ما جلوتر است.( مثلا تهران ساعت 10 است اما در ایروان ساعت 10/30 است)

* در لب مرز هم می توانید ریال به درام چنج کنید اما دلار و دیگر ارز ها را مطمئن نیستم. ( هر 1 دلار 385 درام  و هر 1 یورو  437 درام ) ( هر 100 هزار تومان برابر با 465 درام )

* در مرز به هیچ عنوان بار کسی را از بخش بازرسی و کنترل های مختلف عبور ندهید را می تواند این عمل در ظاهر ساده شما را در دردسر بیاندازد در صورت وجود مشکل و خطر در بار یا وسیله ای که حمل کرده اید بنابراین پیشنهاد می دهم هیچ وقت بار و سیله کسی را از مرز عبور ندهید.

* در مرز مخصوصا طرف ارمنستان هیچ حرکت غیر عادی و مشکوک انجام ندهید زیرا  باعث جلب توجه سربازان و ماموران خواهد شد و می تواند شما را به راحتی به درد سر بیاندازد.

* تا جاییکه دیدم هرکس که با خودش باکس سیگار برده بود محموله اش توقیف شد اما در مورد یک یا چند پاکت مطمعن نیستم.

 

سه شنبه

هوا گرگ و میش بود و بر روی صندلی نشسته بودم و یکی از همسفرانم را دیدم که مشغول سرهم کردن وسایل دوچرخه اش است هدف او سفر یک ماهه در ارمنستان با دوچرخه بود که برای بسیاری از ما جالب بود و برای او آرزوی موفقیت کردیم و راهنمایی های لازم را به او رساندیم و او مشغول نواختن نی در آن تاریکی و سکوت مرگبار شب بود که آن نوای جادویی دلمان را در آن سرمای شبانه گرم می کرد. با افراد مختلفی هم صحبت می شدم و تجربیات مختلفی را کسب می کردم و حس خوبی را در من ایجاد می کرد و پس از چندین ساعت صحبت در مورد موضوعات مختلف تصمیم کرفتم تا کمی استراحت کنم تا برای گردش در شهر و بازدید از جاهای دیدنی ارمنستان آماده و سرحال باشم.

 

غرق تماشای آسمان و کوه های آسمان خراش بودم که تغییرات هوا توجه من را به خودش جلب کرد و خورشید سر و کله اش پیدا شده بود و منظره ای هنری را به وجود آورده بود باورم نمیشد که این همه ساعت چگونه گذشت  به قولی شب را در اینجا صبح کردیم. ساعت 6/30 صبح بود که آماده حرکت بودیم و ما هم از خدا خواسته سوار شدیم و به دقت به بیرون نگاه می کردم تا اولین مناظر و خانه ها و مردمان این سرزمین را مشاهده کنم.

واقعا نمیدانم به چه نحوی و با چه جملاتی دشت و کوه و رودخانه و دریاچه و باغچه های رنگارنگ و سرسبز و زندگی ساده و زیبا را در این متن بگنجانم اما باید بگویم که کوه های سر به فلک کشیده که مخملی از چمنی یکدست بر سرتاسر دشت ها و کوه ها پوشانیده شده بود؛ این جا جایی برای دخل تصرف در طبیعت بکر و زیبا نبود. این منظره به شکلی بود که می توانستم ساعت ها بدون پلک زدن به آن ها خیره بشوم.

 

پس از طی کمی مسافت برای استراحت و احتیاجات مسافران کنار زدیم و اولین مواجهه من با این مردمان خونگرم و مهربان آغاز شد.

 

خانمی سالخورده در گوشه ای نشسته بود و به کوه و درختان خیره بود و برخی از افراد به دنبال سرویس بهداشتی بودند و هرچه انگلیسی سوال می پرسیدند راه به جایی نمی بردند و من سینه برافراشتم و به جلو رفتم و با هزاران زحمت و مشقت با روسی دست و پا شکسته ام با او صحبت کردم و در نهایت پس از کلی زبان بدن و روسی دست و پا شکسته پاسخ را دریافتیم و خندیدیم و خاطره ای جاودان برایمان ساخته شد.

 

فروشنده ها محصولات سنتی، کشاورزی، حوراکی های مختلف و خوشمزه را می فروختند اما من ترجیح دادم که هنگامی که به ایروان رسیدیم خرید هایم را انجام دهم.

همچنان پس از چند توقف کوتاه در راه در نهایت ساعت حدودا 16 به پایتخت و بزرگترین شهر ایروان رسیدیم.

گل لبخند بر روی لب مسافران غنچه زد و مرحم و تسکین دهنده خستی این راه طولانی شد. متغییر های زیادی ذهنم را در ابتدا مشغول کرده بود اما در اولین نگاه معماری ساختمان ها، وسایل نقلیه، پاکیزه بودن خیابان ها و نظم رانندگی توجه من را به خود جلب کرد. این شهر گویی در تاریخ گذشته است و حس و حال قدیم و زمان شوروی را در ذهن من زنده کرد. اتوبوس ما را در میدان جمهوری پیاده کرد و حالا ماجرای من تازه شروع شده بود. من 2 هدف مهم داشتم.

1- چنج کردن پول

2- تهیه سیم کارت

 

البته قبل از شروع ماجرا به همسفرم برای سرهم کردن دوچرخه اش کمک کردم و راهنمایی های لازم را به او انجام دادم و از لحظه به بعد ماموریت من آغاز شده بود. من از قبل نقشه آفلاین را داشتم و آشنایی تقریبی با شهر داشتم. به فروشگاه SAS رفتم و مقداری پول چنج کردم سپس به فروشگاه Viva  که اپراتور شبکه تلفن همراه برای تهیه سیم کارت رفتم. سیم کارت 2 هفته ای با اینترنت نا محدود تهیه کردم و در زیر یک دقیقه کار درست شد. برای تهیه سیم کارت پاسپورت لازم بود.

چند برند فروشگاه برای خرید اقلام و اغذیه

- Zovq

- SAS

- Yerevan City

- Parma

اپراتور های مختلف برای سیم کارت

- Ucom (Orange)

- Viva-MTS (VivaCell-MTS)

-Team Telecom (Beeline)

* برای چنج پول می توانید به بانک ها، صرافی ها و فروشگاه های بزرگ مراجعه کنید.

خب حالا بریم به سمت Hostel olympic که محل 2 شب اقامت من بود. وسایلم را مستقر کردم و به دل این شهر زیبا قدم بگذارم. در نظرم در شب این شهر بسیار زیباتر و خواستنی تر می شود مخصوصا در مکان ها و جاهای معروف و دیدنی مخصوصا در میدان جمهوری که رقص فواره های آب همراه با موسیقی های جذاب و شاد برای به وجد آوردن توریست ها و مردمان انجام می شد و محیط خاطره انگیزی را ایجاد می کرد.

 

اولین مقصد من کلیسای جامع سن گرگوری روشنگر بود که یکی از بزرگترین و چشمگیرترین کلیساهای ایروان است.

 

این کلیسا زیبایی مینیمالیستی دارد. معماری ارمنی با نام استپان کیورکچیان به مدت 4 سال مشغول ساخت کلیسای سنت گریگور روشنگر بوده است؛ به این ترتیب که او از سال 1997 میلادی ساخت این کلیسا را آغاز کرد، و در سال 2001 آن را به پایان رسانید. گریگور روشنگر شخصی بود که تلاش های چشمگیر زیادی برای رسمی کردن دین مسیحیت در ارمنستان داشت.

 

دولت ارمنستان در سال 1997 میلادی و همزمان با 1700 امین سالگرد رسمیت مسیحیت در کشورش، تصمیم گرفت تا به منظور ادای احترام به او به دست به ساخت چنین بنایی بزند. بنای این کلیسا بسیار قشنگ و ساده جلوه می کرد و هنگامی که وارد آنجا شدم سکوت و آرامش خاص همراه با معنویت زیادی را در آنجا احساس کردم و مردمانی که برای دعا و راز و نیاز به آنجا آمده بودند.

 

بهتر است سکوت را رعایت کنیم و به قوانین کلیسا احترام بگذاریم. حتما توجه کنید که در کلیسا نباید پاهایتان را روی یکدیگر بیاندازید که این نشانه بی احترامی تلقی می شود همچنین بلند حرف زدن، خندیدن و برهم زدن حواس عبادت کنندگان نباید انجام شود. 

کمی خسته بودم بنابراین پس از کمی خرید از فروشگاه به سمت Vardanyans' Park رفتم تا استراحت کنم و از هوای بارانی لذت ببرم.

 

این شهر دارای پارک های فوق العاده ای هست که حتما به شما توصیه می کنم از تعدادی از آن ها بازدید کنید.

 

این پارک دارای فواره های گوناگون و فعال بود و بسیاری از گردشگران را به سمت خودش سوق می داد، در غروب منظره ای حیرت انگیز را ایجاد می کند که حتما توصیه می کنم.

 

چند پارک خوب و مناسب برای گردش و استراحت :

- پارک انگلیسی

- پارک کودکان

- پارک دایره ای

- پارک پیروزی ایروان

- پارک عشاق

 

بودن در این پارک حس خوب و انرژی تازه ای را در من ایجاد کرد پس حالا دوباره وقت حرکت بود. این شما و این میدان جمهوری در شب که در وصف حس و حال آن باید به سکوت بسنده کرد و تنها تصاویر را نگاه کرد زیرا تصاویر با انسان ها سخن می گویند.

 

میدانی که در ابتدا به نام میدان لنین نامگذاری شده بود، حالا درقلب تپنده شهر از جاذبه برای مردم محلی و گردشگران است، که توسط ساختمان‌های دولتی، موزه تاریخ، اداره پست اصلی، هتل ماریوت و سایر سازه‌های میراثی محصور شده است.

 

این میدان با انرژی و زندگی بسیار به لرزه در می‌آید، به خصوص در شب که فواره‌های معروف موسیقی و رقص هر روز از ساعت 20:00 تا ساعت 10 روشن می‌شوند.

 

Art Lunch  رستورانی که انتخاب کرده بودم البته که در سرتاسر شهر شعبه های مختلف آن وجود داشتند و از بهترین رستوران های ایروان محسوب می‌شود.. تنوع بالا، قیمت مناسب و دسترسی در سرتاسر شهر موجب استفاده من از این مجموعه شد که تمام وعده های غذایی را در اختیار شما قرار می داد.

 

دوباره خودم را در خیابان های زیبا و ساختمان های نقش و نگار دار که من را در شلوغی جمعیت غرق می کردند.

 

رفتم و رفتم تا به سالن زیبا و مجلل اپرای ایروان رسیدم. تئاتر اپرا ایروان و باله ملی آکادمیک الکساندر اسپندیاریان، که توسط مردم محلی به سادگی با نام اپرا شناخته می‌شود، یک تئاتر اپرا در ایروان است. این تئاتر رسماً در ۲۰ ژانویه ۱۹۳۳ با اجرای اپرای آلماست اثر الکساندر اسپندیاریان به عنوان اولین نمایش خود افتتاح شد. ساختمان اپرا توسط معمار الکساندر تامانیان طراحی شده است. در هنگام عبور از کنار این مجموعه زیبا که دارای معماری و نورپردازی ، حاطره ای به یاد ماندنی برایم ساخت و هر زمان که از کنار آن عبور می کردم حس و انرژی خاصی را دریافت می کردم.

 

این شما و این معروف ترین نماد و جای دیدنی شهر ایروان مجموعه کاسکاد یکی از مواردی است که باید در ایروان بازدید کرد و مناظر خیره کننده شهر را به ویژه هنگام غروب خورشید ارائه می دهد. با 570 پله به زیبایی طراحی شده ( در اصطلاح عامیانه به آن اشتباها هزار پله می گوییم)، قسمت های نشیمن چند لایه، و تاسیسات هنری مدرن پر جنب و جوش، یک جواهر معماری است.

 

طرح و ایده ایجاد آبشارهای آبشاری و باغ های پلکانی بین دو قسمت شهر برای اولین بار توسط معمار الکساندر تامانیان ارائه شد که در دهه 1920 روی پروژه ایروان مدرن کار می کرد.

 

با این حال، برنامه ریز شهری برای دیدن اجرای این طرح زنده نماند. این شامل باغ های پلکانی است که با پلکان های وسیع به هم متصل شده اند و موزه هنر کافسجیان را نیز در بر می گیرد.

 

در ابتدا در دهه 1920 برنامه ریزی شده بود، برخی از ساختمان ها در دهه 1980 انجام شد، اما ساخت و ساز چندین بار تا سال 2002 متوقف شد. بخشی از مجموعه، از جمله موزه و باغ مجسمه، در سال 2009 تکمیل شد و کار برای بازسازی و گسترش مجموعه ادامه دارد. اگر هوا مساعد باشد می توانید قله آرارات را از بالای مجموعه نظاره گر باشید. فضای دلنشین و خوبی فراهم بود و منظره ای مشرف به تمام شهر که شهری زنده را نشان می داد و گویی که تمام شهر در زیر قدم های شماست.

 

در راه برگشت از خیابان شمالی معروف عبور کردم که بسیار لاکچری و ساختمان ها و مراکز و مغازه های مجلل و برند در این خیابان قرار داشتند و اتمسفر خوبی را ایجاد کرده بودند.

 

بار دیگر برای حسن ختام امروز به میدان جمهوری آمدم و مشغول ثبت تصاویر جذاب از این میدان داشتم و مشغول تماشای رقص فواره ها و گوش دادن به موسیقی بودم و سرگرم شده بودم.

 

ساعت 23 بود و خستگی تمام روز بر ذهن و تنم باقی مانده بود بنابراین به سمت هاستل روانه شدم و روز پر ماجرایم را به اتمام رساندم و اتفاقات افتاده را در ذهنم مرور می کردم و برنامه ریزی برای فردا انجام می دادم که در همان حال ها به خواب شیرین تر از عسل فرو رفتم.

 

 

* محل اقامت بهتر است نزدیک مرکز شهر باشند

* سعی کنید خیابان های اصلی و پر تردد و کاربردی را ازبر کنید

* از حمل و نقل عمومی استفاده کنید زیرا شما را تقریبا از تاکسی بی نیاز خواهد کرد

* وجود تعداد زیادی از مردمان هندی در شهر برایم عجیب بود 

* از یاندکس و یاندکس مپ حتما استفاده کنید و بر گوگل مپ در این کشور زیاد تکیه نکنید.

* در انتخاب صرافی ها دقت کنید که نرخ خرید و فروش ارز هرچه کمتر باشد گزینه مناسب تری است.

* وجود کافی شاپ ها و دستگاه ای تهیه نوشیدنی در سرتاسر شهر برایم جالب و باحال به نظر می رسید. 

* حتما از خطوط عابر پیاده استفاده کنید و حتما چراغ سبز شد عبور کنید و فرهنگ رانندگی بسیار خوب و عالی است و هنگامی که از خط عبور می کنید حتی با چشمان بسته هم سالم می توانید عبور کنید.

* مردمان پیر و میانسال اکثرا زبان انگلیسی بلد نیستند و قشر جوان بیشتر در زبان انگلیسی مسلط هستند و این را بدانید که در شهر ها و روستاهای اطراف درصد افرادی که زبان انگلیسی بلد هستند کمتر و کمتر می شود بنابراین دانستن کمی زبان روسی میتواند شما را در بسیاری از این مواقع نجات دهد.

* مردمانی بسیار خونگرم مهربانی دارد و در صورت نیاز به کمک می توانید روی آن ها حساب کنید.

 

هزینه های امروز

2500 درام سیم کارت

6000 درام هزینه 2 شب اقامت هاستل

110 درام خرید از فروشگاه

1250 درام وعده های غذایی

9860 درام مجموع هزینه ها

 

چهارشنبه

صدای زنگ آلارم نشان از شروعی دوباره برای ماجراجویی من خبر می داد. صبحانه ای مختصر را برای خودم مهیا کردم و پس از مرور برنامه ها ساعت 8 صبح به بیرون رفتم. همانطور که حدس خواهید زد شهر بسیار خلوت و دارای سکوت و آرامشی مثال زدنی بود و مردمانی که به سرکار می رفتند.

 

با کمک برنامه یاندکس می توانید مبدا و مقصد را مشخص کنید و برنامه تمامی راه های ممکن با وسایل نقلیه مختلف را به شما نشان می دهد.اکثریت جاهای دیدنی و موزه و.. از ساعت 9/10 کار خود را آغاز می کنند .

 

 

 

بنابراین به فروشگاه ایوان سیتی رفتم قیمت مواد غذایی و اقلام ضروری را بدست آورم و موراد مورد نیاز را تهیه کنم.

 

مسجد آبی (کبود) در نزدیکی مرکز خرید ایروان سیتی از مراکز خرید ایروان بود پس بازدید از اینجا شروع خواهد شد.

 

مسجد کبود ایروان به دستور فرمانروای محلی به نام حسین علی خواه و در دوره سلطنت نادرشاه افشار ساخته شده است. ساخت این مسجد بین ۴ الی ۸ سال به طول انجامید. در دورانی که حکمرانی به دست حکومت صفوی بود مذهب شیعه به عنوان مذهب اصلی اعلام شد و به همین دلیل مسجد کبود نیز از جمله مساجد ایرانی به شمار می رود که برای شاخه شیعیان ۱۲ امامی استفاده می شد.این مسجد علاوه بر محل عبادتگاه، مدرسه علمیه نیز هست و در سالیان بسیار از آن استفاده شده است. در دوران حکومت شوروی سابق کلیه مساجد از بین رفته و یا به حال خود رها شده بودند. تنها مسجد کبود ارمنستان بود که مورد تخریب قرار نگرفت چرا که در آن زمان از آن به عنوان موزه استفاده می شد. البته لازم به ذکر است که در دوران حکومت شوروی سابق این مسجد آسیب های بسیاری را متحمل شد اما توانست پابرجا بماند.

 

پیش از این در سال ۱۹۳۱ کلیه خدمات دیدنی در مسجد کبود متوقف شده بود و تنها به عنوان موزه از آن استفاده می شده است. مسجد کبود که در دوران شوروی آسیب هایی دیده بود پس از به استقلال رسیدن ارمنستان مورد بازسازی قرار گرفت که در این بازسازی از آجر ها و کاشی های براق استفاده می شده است. این بازسازی توسط ایران انجام شد و منتقدین را نتوانست راضی کند چرا که این تصور را داشتند که روح اصیل مسجد به خوبی حفظ نشده است. پس از آن فعالیت مسجد از سرگرفته شده و امروزه تنها مسجد فعال در شهر ایروان به شمار می رود. به هیچ عنوان ساخت و معماری مسجد کبود ایروان را نمی توان با مسجد کبود استانبول یا مسجد سلطان احمد مقایسه کرد چرا که معماری آن بسیار ساده است. 

 

معماری مینیمال در بخش درونی این مسجد بکار گرفته شده اما این مورد از زیبایی و تاثیرگذاری این مسجد نخواهد کاست. این مجموعه دارای حیاطی بزرگ و سرسبز و درختان باغچه های زیبا که حجره های زیادی در سرتاسر حیاط وجود دارد و هرکدام کاربرد خاص خود را دارند. بازدید کنندگان کمی وجود داشتند زیرا اول صبح بود.

 

کلیسای جامع سارکیس مقدس در نزدیکی مسجد کبود قرار دارد پس حالا نوبت بازدید از این کلیسای زیبا، کوچک، خلوت و ساده بود. این مکان مقر اسقف پاپی آراراتیان کلیسای حواری ارمنی است.

 

 

این در سال 1842، در ساحل چپ رودخانه هرازدان در ناحیه کنترون ایروان ساخته شد. منظره ای عالی پیش روی شماست کنار رود هرازدان که تقریبا خشک بود اما درختان سرسبز و دارای میوه های مختلف جالب بود.

 

یکی از بناهای مهم برای ارامنه و یادبود گذشتگان مربوط به زیزرناکابرت و موزه نسل کشی ارامنه است.

 

این مکان بسیار آموزنده است و تاریخ رنج‌هایی را که مردم ارمنستان متحمل شده‌اند، به تصویر می‌کشد. قدم زدن در موزه مانند مرور تاریخ بود البته که موزه هنگام بازدید من بسته بود و نتوانستم به خوبی اطلاعات زیادی را به دست آورم اما با این وجود بسیار خوب بود. این بنا این در بلندی قرار گرفته است و منظره ای عالی را به شما هدیه می دهد برای تماشای ایروان از نقطه ای دیگر که تجربه ای به یادماندنی بود.

 

در هنگام برگشت به مجسمه های تیم فوتبال آرارات برخورد کردم. این یادبود به باشگاه آرارات ایروان اختصاص دارد که در سال 1973، قهرمان جام اتحاد جماهیر شوروی شد. 

 

با کمی پیاده روی به نزدیک ترین ایستگاه اتوبوس رسیدم و به سمت Mother Armenia Monument رفتم. مام ارمنستان تجسم شخص‌گونه از مفهوم ارمنستان است. تندیس کنونی مام ارمنستان، به‌جای تندیس ژوزف استالین در این پارک نشسته‌است. مجسمه استالین یادمان پیروزی در جنگ کبیر میهنی شوروی بود که در ۲۹ نوامبر ۱۹۵۰ ساخته شد. مجسمه مادر ارمنستان نمادی زنانه از ارمنستان است که از این کشور در مقابل هر دشمن و هر تهاجمی دفاع می‌کند.

 

ارمنستان در حدود ۷۰ سال مستعمره‌ شوروری سابق بود و با توجه به قوانین آن زمان، عشق و احترام مفاهیم دیگری داشتند. این مجسمه‌ مسی توسط مجسمه‌ساز، آرا هاروتیونیان طراحی شده است و به‌دلیل بلندی و موقعیت بسیار خوب آن روی تپه، به نظر می‌رسد محافظی برای پایتخت ارمنستان است. همچنین مجسمه با شمشیر عظیمی در دستانش و محافظی مقابل پایش نمادی از صلح است.

 

مدتی را در بالای مجموعه سیر کردم و کمی استراحت سپس دوباره به مرکز شهر بازگشتم و این بار نوبت کلیسای زورآوور آستواتساتسین مقدس که به عنوان یکی از قدیمی ترین ساختارهای ایروان در قرن هفدهم ساخته شد، کلیسایی زیبا که بنای آن به کمک سنگ قرمز و سیاه توفا، نوعی مصالح مرسوم که به وفور در معماری ارمنستان مورد استفاده قرار می گیرد، مزین گردیده. در طراحی این کلیسا علاوه بر سنگ توفا از گچ بری های زینتی و چلپیا سنگ یا خاچکار استفاده شده است.

چلیا سنگ یا خاچکار نوعی سنگی سنتی است که بر روی آن صلیب کنده کاری شده و در تمام طول تاریخ ارمنستان وجود داشته است. تشخیص موقعیت این کلیسا با توجه به قرار گرفتنش در حیاطی احاطه شده با ساختمان های مسکونی کمی دشوار می باشد به بیانی دیگر این کلیسا در میان آپارتمان های سبک شوروی پنهان گردیده با این حال این کلیسا به عنوان گنجینه ای ارزشمند ارزش بازدید و دیدن را دارد و یکی از نقاط محبوب در این شهر به شمار می رود.

 

ساخت و ساز این کلیسا در محل قدیمی یک صومعه ویران شده و به اهتمام و پشتیبانی خیر معروف کجا پانوس کلانتر (Khoja Panos Kalantar) یکی از ثروتمندترین تجار ایروان ساخته شد. می توان از دیوار شمع های سوخته به عنوان یکی از جذاب ترین بخش های کلیسا نام برد، جایی که مراجعه کنندگان در آنجا به عنوان یک سنت مقدس برای روح عزیزانشان شمع روشن می کنند. با توجه به اینکه کلیسا در ساعت 19 تعطیل می شود از این رو علاقمندان می توانند با پایین رفتن از پله ها از کلیسای کوچک سنت آنا (St. Ananias) که تا دیر وقت باز است نیز دیدن نمایند. برخی از کلیسا ها اجازه عکس برداری را نمی دهند بنابراین به تنها به عکس برداری از بیرون اکتفا کردم و وارد محیط کلیسا شدم و آرامش به یادماندنی را داشتم و سکوتی خاصی وجود داشت. کلیسا در بین ساختمان های بلند پنهان شده و در محیطی خلوت واقع شده است که آن را دست نیافتنی و زیبا جلوه گر می کند.

 

حالا نوبت کلیسای آنا مقدس بود. کلیسای سنت آنا به عنوان یک کلیسای رسمی ارمنی در ناحیه کنترون در مجاورت کلیسای قرن سیزدهمی کاتاقیکه قرار گرفته، کلیسایی که برای اولین بار در قرن پانزدهم درب های خود را به روی بازدیدکنندگان گشود و از معروف ترین کلیساهای ارمنستان است.

 

طراحی آن به صورت تک گنبدی به سبک صلیبی همراه با ناقوس در ورودی صورت گرفته. جایگاه پاپ کلیسا در غرب آن به چشم می خورد. زمانی به نشستن در کلیسا و استفاده از فضای زیبای آن اختصاص دادم و در ادامه راه به سمت بازار ورنیساج رفتم. 

 

این بازار هنر و صنایع دستی در ایروان طیف گسترده ای از سوغات، جواهرات نقره، سفال، وسایل چوبی و موارد دیگر را به شما ارائه می دهد. بسیاری از محصولات دست ساز را توسط مشاغل کوچک که عمدتاً توسط زنان اداره می شود. حس و حال خوبی را به شما انتقال می دهد محیطی زیبا همراه با محصولات مختلف و کاف های رنگارنگ و پارکی زیبا که می توانید در آنجا استراحت کنید. معمولا صبح حدودا ساعت 10 بازار باز می شود تا غروب حدودا ساعت 8 بازار دایر است. 

 

آرام آرام به سمت میدان آزادی حرکت کردم تا با حس و حال آنجا نیز آشنا شوم.

 

میدان آزادی یکی از دیدنی ‌های ارمنستان محسوب می‌شود که در ناحیه کنترون (Kentron) ایروان قرار دارد. در این میدان چهار خیابان به نام‌های خیابان سایات نووا، خیابان ماشتوس، خیابان تریان و خیابان تومانیان را می‌بینید .در میدان آزادی ایروان مجسمه‌ی دو تن از هنرمندان ارمنستان به نام‌های هوهانس توامنیان و الکساندر اسپندیریان نصب شده است. این میدان محل اجتماعات مردم ارمنستان است و حدود 50000 هزار نفر گنجایش دارد. میدان آزادی تا قبل از سال 1991 به میدان اپرا و میدان تئاتر معروف بود.

بخشی از مجموعه تئاتر اپرای ایروان در قسمت شمالی میدان آزادی واقع شده است. بخش غربی آن نیز به پارک بزرگی منتهی می‌شود که در کافه‌های اطراف آن می‌توانید استراحت کرده و لحظات خاطره‌انگیزی را در کنار خانواده و دوستان خود سپری کنید. دریاچه سوان نیز با چشم‌اندازی فوق‌العاده در سمت شرق میدان آزادی ایروان قرار دارد. این میدان یکی از دو میدان اصلی در مرکز ایروان محسوب می‌شود. در حال حاضر میدان آزادی یک مرکز خرید دارد که می‌توانید بخشی از وقت خود را به خرید در آن بگذرانید. حوضچه‌ای در وسط میدان آزادی قرار دارد که چشم‌اندازی زیبا ایجاد کرده است.

 

روز فشرده ای را پشت سر گذاشته بودم بنابراین به گشت و گذار و کشف کوچه های خیابان های مختلف شهر پرداختم و جذب قشنگی های این شهر شده بودم تا اینکه خودم را در میدان جمهوری یافتم که همزمان رقص فواره های آغاز شده بود و جمعیت قابل توجهی در آن جا حضور داشتند. این گونه بود که این روز هم به پایان رسید.

 

 

 

 

 

* امنیت شهر ایروان بسیار بالا است.

* حضور پلیس ها در اکثریت نقاط شهر به چشم می خورد.

*  مترو از ساعت 7 صبح تا 23 شب فعال هست

 

هزینه های امروز

100 درام حمل و نقل

260 درام خرید از فروشگاه

1440 درام وعده های غذایی 

مجموع 1800 درام